Recenzja: Wołodymyr Wiatrowycz - Historia z pieczątką: tajne

2016-06-24 18:18

 

 

Książka Wołodymyra Wiatrowycza "Historia z pieczątką "tajne" " ("Історія з грифом "секретно" ") została

 

napisana w 2014 roku. Było to już jej trzecie wydanie. 

Pozycja liczy  512 stron i 63 rozdziały, napisana jest w języku ukraińskim. 

Dokumenty archiwalne zaprezentowane są również w języku rosyjskim i polskim. Autor jest dobrze znanym badaczem dziejów Ukrainy oraz ukraińskiego ruchu niepodległościowego. Stworzył wiele książek na temat OUN-UPA. W latach 1994-1999 studiował historię na Uniwersytecie Lwowskim. Od listopada 2002 do marca 2008 był dyrektorem Centrum Badań Ruchu Wyzwoleńczego we Lwowie, następnie szefem rady naukowej tej instytucji. W latach 2008-2010 dyrektor Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy. Od października 2009 członek rady nadzorczej muzeum "Więzienie przy Łąckiego". W latach 2010-2011 pracował w Ukraińskim Instytucie Naukowym Uniwersytetu Harvarda. Od marca 2014 roku jest przewodniczącym Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej. W Polsce znany jest ze swej książki "Druga wojna polsko-ukraińska 1943-1947”, przetłumaczonej na język polski w 2013 roku.


Książka "Історія з грифом "Секретно" " opiera się na sowieckich archiwach, dostępnych w Ukrainie i przedstawia ważne wydarzenia z historii Ukrainy oraz ukraińskiego podejścia do wydarzeń z historii powszechnej. Zawarte w książce wydarzenia: powstanie UWO i OUN, Wielki Głód, Inwazja sowiecka na Polskę 17 września 1939 roku, okupacja sowiecka i niemiecka Ukrainy, działalność UPA, Wołyń, Akcję Wisła, GUŁAG, operację Dunaj, Czarnobyl, odzyskanie niepodległości przez Ukrainę. Publikacja opisuje wydarzenia od roku 1917 do 1991. Mówi o ważnych dla historii Ukrainy postaciach, takich jak S. Bandera, R, Szuchewycz, T. Borowiec i wielu innych. Książka przedstawia również najnowsze badania, które rozpoczęły się po Rewolucji Godności w 2013 roku.
Ważną jej częścią są stosunki polsko ukraińskie. Możemy o nich przeczytać w następujących rozdziałach:
- "Na początku było UWO” s. 25-34.
- "Od UWO do OUN” s. 35-39, "Sowieckie wyzwolenie 1939 roku” s. 109-113.
Zawiera trzy rozdziały poświęcone Wołyniowi:
- "Sokirniki lub wojna chłopska na Wołyniu w 1943 roku” s. 198-201
- "11.07.1943: tragedia i spekulacje” s. 202-212
- "Trzecia strona w polsko-ukraińskiej wojnie” s. 213-216
oraz trzy inne rozdziały odnoszące się bezpośrednio do polsko-ukraińskiego konfliktu:
- "Bitwa pod Lwowem” s. 217-224
- "Byli wrogowie, Operacja Hrubieszowska 1946 roku” s. 233-238
- "Kto rozpoczął
 " s. 239-244
 

Wydarzenia naszej wspólnej historii przedstawione są z perspektywy ukraińskiej, ukazano mało znane fakty i zdarzenia, które inaczej pokazują naszą wspólną historię i stawiają w innym świetle spojrzenie na dzieje naszych relacji. Wiatrowycz jako specjalista, w dokładny sposób analizuje problemy naszych wspólnych relacji, skupia się na sprawach społecznych, gospodarczych, wojskowych, analizuje wszystkie dostępne materiały i relacje, liczy również, że badania będą kontynuowane.
Książka jest bogato ilustrowana, w twardej okładce. Można znaleźć tam archiwalne dokumenty w języku ukraińskim, polskim i rosyjskim, zdjęcia ważnych postaci i wydarzeń historycznych, oraz archiwalne reprodukcje plakatów i pierwszych stron gazet. Są również odezwy takich organizacji jak UPA, OUN, AK i odręczne pisma ludzi tworzących historię. Każdy rozdział zaczyna się krótkim wstępem, zaznaczonym grubszą kursywą w ramce, podobne można znaleźć przy niektórych zakończeniach rozdziałów, które są również przemyśleniem dla dalszych badań.


Pracę można zarekomendować historykom zajmującym się XX wiekiem, historią stosunków polsko-ukraińskich i historią Ukrainy. Wielu ważnych informacji mogą w niej znaleźć badacze historii ZSRR oraz historii Polski. Można również polecić zwykłym czytelnikom i pasjonatom historii oraz tym, co uczą się języka ukraińskiego. Książka pisana jest przystępnym, prostym i zrozumiałym językiem, wadą jest jednak to, że można ją kupić tylko w Ukrainie, lub zamawiając na ukraińskich stronach internetowych. W większości ukraińskich księgarni jest ona dostępna, można było ją również zamówić przez ukraińskie czasopisma historyczne takie jak: Газета "Історія +". Warto ją znać i przeczytać by zrozumieć podejście ukraińskie do historii.

 

                                                                                                  Przemek 1996